Ξέρεις να λες όχι;

Πόσες φορές έβαλες στην άκρη το πρόγραμμά σου, τα “θέλω” σου επειδή δεν μπόρεσες να αρνηθείς αυτό που σου ζητούσε κάποιος/α; Πόσες φορές για να μην δυσαρεστήσεις τους άλλους αναλαμβάνεις ευθύνες στις οποίες δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις πρακτικά ή/και συναισθηματικά; Νομίζεις πως δεν έχεις την επιλογή ή εκείνη τη στιγμή “ξαφνιάζεσαι” και νιώθεις πως τα αντανακλαστικά σου δεν είναι τόσο γρήγορα ώστε να σκεφτείς κάτι για να το αποφύγεις; Μετά το μετανιώνεις αλλά είναι λίγο αργά…

Γιατί όμως να δυσκολεύεσαι να πεις όχι; Σκέφτεσαι εκείνη τη στιγμή ότι οι άλλοι θα πληγωθούν, θα θυμώσουν ή ότι θα τους απογοητεύσεις. Νομίζεις ότι αν τους εξηγήσεις  τους λόγους της άρνησής σου δεν θα καταλάβουν. Εκείνη τη στιγμή ακινητοποιείσαι και δεν μπορείς να σκεφτείς ούτε μια εναλλακτική λύση. Π.χ. “Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμά μου είναι πολύ φορτωμένο, μπορούμε να το κάνουμε κάποια άλλη στιγμή;” ή “Το πρόγραμμά μου είναι πολύ φορτωμένο και δεν θα μπορέσω να δώσω την απαιτούμενη προσοχή σ’ αυτό που μου ζητάς”. Όταν αναγκάζεσαι να αρνηθείς κάτι (τι ελάχιστες φορές που έχει συμβεί αυτό!), νιώθεις ενοχές, φοβάσαι ότι ο/η άλλος/η θα πάψει να σε συμπαθεί, θα σε κρίνει αρνητικά. Όσο μεγαλύτερο κύρος έχει στα μάτια σου το άτομο που σου ζητάει κάτι τόσο πιο δύσκολο σου είναι να αρνηθείς. Το μόνο που καταφέρνεις στο τέλος είναι να τα βάζεις με τον εαυτό σου που δεν είπε όχι και να θυμώνεις με τους άλλους που δεν σε καταλαβαίνουν ή σε χρησιμοποιούν. Εσύ τους το επιτρέπεις όμως…

Όταν ήσουν παιδί έπρεπε να κάνεις ό,τι σου έλεγαν οι γονείς σου αλλιώς αντιμετώπιζες είτε θυμό και τιμωρία είτε την απογοήτευσή τους. Συχνά ένιωθες ενοχές και πως ήσουν “αχάριστος/η” που δεν ήθελες να κάνεις αυτό που σου ζητούσαν. Μπορεί επίσης ένας από τους δύο γονείς να είχε προβλήματα υγείας ή κατάθλιψης, οπότε έπρεπε από πολύ νωρίς να βάλεις στην άκρη τις δικές σου ανάγκες για να φροντίσεις ή να μη στεναχωρήσεις το γονιό. Όλα τα αρνητικά συναισθήματα που εισέπραξες και βίωσες κι εσύ ως παιδί τα προβάλεις τώρα στους άλλους κάθε φορά που σκέφτεσαι να αρνηθείς να τους εξυπηρετήσεις ή να πας π.χ. για καφέ μαζί τους. Πιστεύεις πως είτε θα θυμώσουν και θα σε απορρίψουν είτε θα στενοχωρηθούν και θα νιώσουν ότι τους απορρίπτεις. Δεν είναι όμως αυτή η πραγματικότητα.

Συνήθως όταν λες “όχι” απολογείσαι γι’ αυτό, ζητώντας συγνώμη ξανά και ξανά, αλλά το μόνο που καταφέρνεις είναι οι άλλοι να μην παίρνουν στα σοβαρά την άρνησή σου. Βγες από την παθητική αυτή στάση και διεκδίκησε το δικαίωμα σου να λες “όχι”. Όσο πιο κοφτά μεν, χαμογελαστά δε και με λιγότερα λόγια απαντήσεις τόσο πιο άμεσος/η και κατανοητός/ή θα γίνεις. Είναι άλλο πράγμα να είσαι ευγενικός/ή και άλλο να είσαι θύμα. Εκτός κι αν θέλεις να είσαι το θύμα, γιατί έτσι νομίζεις ότι κερδίζεις την προσοχή τους. Κουραστικό δεν είναι όμως αυτό…;

Πολλοί είναι αρκετά πιεστικοί και επιμένουν μέχρι να “σπάσεις”. Πριν πεις “ναι” σκέψου: θέλεις να σε εκμεταλλεύονται ή να σε σέβονται και να σε αντιμετωπίζουν ως ίσο/η; Σ’ αυτούς πρέπει να πεις “Μόλις σου εξήγησα το λόγο για τον οποίο δεν θα μπορέσω κλπ” και εκεί τελειώνεις την κουβέντα, χωρίς να αφήσεις περιθώριο στο άλλο άτομο να συνεχίσει. Είναι προτιμότερο να πεις ότι πραγματικά δεν έχεις το κουράγιο ή τη διάθεση να κάνεις αυτό που σου ζητάνε, παρά να λες θα το συζητήσουμε, θα σε πάρω τηλέφωνο ή να βρίσκεις δικαιολογίες και μετά να ψάχνεις άλλη δικαιολογία για να καλύψεις την πρώτη κ.ο.κ.

Μη “μοιράζεις”, “ξοδεύεις” τον εαυτό σου δεξιά κι αριστερά. Όταν λες “ναι” σε κάτι που θα σου ζητήσουν και δεν θέλεις να κάνεις, αυτόματα λες “όχι” στον εαυτό σου. Άρχισε να υπολογίζεις τον εαυτό σου και πρόσφερε τη βοήθειά σου εκεί που αξίζει. Εσύ μέσα σου ξέρεις πια άτομα της ζωής σου θα τρέξουν κι αυτά με τη σειρά τους για σένα. Αναγνώρισε στον εαυτό σου το δικαίωμα να λέει όχι! Έχεις κι εσύ αυτό το δικαίωμα, όχι μόνο οι άλλοι.