Ναρκισσισμός: Αγάπη προς τον εαυτό...ή μήπως όχι;

Φοβάσαι πως αν πεις ότι αγαπάς τον εαυτό σου θα σε χαρακτηρίσουν ψώνιο ή νάρκισσο; Ότι αν φροντίσεις και για τις δικές σου ανάγκες και όχι μόνο των άλλων θα θεωρηθείς άκαρδος/η. Είναι ο ναρκισσισμός όντως υπερβολική αγάπη προς τον εαυτό;

Ο ναρκισσιστικός χαρακτήρας δεν αγαπάει τον εαυτό του αλλά την εικόνα του. Τον εαυτό του τον απορρίπτει μαζί με όλα τα αρνητικά βιώματα, αισθήσεις και συναισθήματα κυρίως αυτά της λύπης και του φόβου της ταπείνωσης και της κατωτερότητας. Αυτά αντικαθίστανται από την εικόνα της εξουσίας, της ανεξαρτησίας και της δύναμης. Η άρνηση ή η απουσία συναισθημάτων αποτελεί και τη βασική διαταραχή ναρκισσιστικού χαρακτήρα Απωθεί κάθε συναίσθημα που αντιτίθεται στην εικόνα και εκλογικεύει οποιοδήποτε συναίσθημα ή πράξη. Εστιάζει στην εξωτερική πραγματικότητα αποκλείοντας τον εσωτερικό κόσμο των συναισθημάτων. Επιδιώκει να βελτιώσει την εικόνα του, συχνά σε βάρος του εαυτού του, ο οποίος εξαντλείται και μειώνεται, αφού όλη η ενέργεια επενδύεται στη διατήρηση της εικόνας. Το φυσιολογικό ενδιαφέρον για την εμφάνισή μας βασίζεται στην αίσθηση του εαυτού, κι όχι στην εκτόπιση της ταυτότητας του εαυτού από την εικόνα.

Λειτουργεί περισσότερο εγκεφαλικά, με αποτέλεσμα να μην έχει πραγματική επαφή με το σώμα του, το οποίο λειτουργεί ως μηχανή του μυαλού. Επιπλέον από το σώμα του λείπει “ζωή”, βασική προϋπόθεση για να βιώσει κάποιος τον εαυτό του. Απορρίπτει έτσι μεγάλο κομμάτι του πραγματικού εαυτού. Αρνούμενος/η τα δικά σου συναισθήματα και αισθήσεις, αρνείσαι και αυτά των άλλων. Όταν κάποιος ταυτίζεται με μια εικόνα, βλέπει και τον άλλον ως μια εικόνα, κι όχι αυτό που πραγματικά είναι.

Όταν δεν έχεις επαφή με τα συναισθήματά σου, δεν έχεις συναίσθηση και της συμπεριφοράς σου. Δεν είναι όπως με το κόμπλεξ ανωτερότητας, που υπάρχει η αίσθηση μειονεξίας και είναι σε ένα βαθμό συνειδητή. Ο ναρκισσιστικός χαρακτήρας έχει ταυτιστεί με την εικόνα που προβάλει, π.χ. ότι έχει ευγενή καταγωγή, και δεν νιώθει πως παραποιεί ή αρνείται την πραγματικότητα, αφού η εικόνα έχει γίνει η πραγματικότητά του.

Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από το πόσο σέβεται ο ένας γονιός τον άλλο και κυρίως από το πόσο σέβεται ο κάθε γονιός τον εαυτό του και επιτρέπει στον εαυτό του να νιώσει το κάθε συναίσθημα, ακόμα και το αρνητικό. Οικογένειες που όλα καλύπτονται πίσω από ένα χαμόγελο, πίσω από ένα “ευτυχισμένο προσωπείο”, ακόμα και μέσα στο σπίτι, το μόνο που μαθαίνουν σε ένα παιδί είναι πως πρέπει κι εκείνο να αποκοπεί από τα συναισθήματά του, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητά του. Επιπλέον δεν είναι απαραίτητο ένας γονιός να είναι επικριτικός ή απορριπτικός σε σχέση με τις ανάγκες και τα συναισθήματα του παιδιού, αλλά και το αντίθετο: να το τοποθετήσει σε μια θέση “ανώτερη” από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Να είναι δηλαδή αυτός/ή που προτιμά ο γονιός, ο/η μοναδικός/ή που μπορεί να εκπληρώσει τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες του (από τους δικούς του γονείς ή από το συναισθηματικό κενό που αφήνει ο/η σύζυγος). Έτσι δημιουργείται η ψευδαίσθηση της εξουσίας των ναρκισσιστικών διαταραχών και η “μεγαλοπρεπής” εικόνα.

Αγαπώ τον εαυτό μου δεν σημαίνει φροντίζω την εμφάνισή μου, την εικόνα μου και μόνο. Ούτε σημαίνει εκλογικεύω, μένω στη θεωρία και φιλοσοφώ μόνο τη ζωή (τι είναι αγάπη, γιατί αγαπώ τον/την σύντροφό μου, τι είναι η ζωή, τι είναι ο άνθρωπος κλπ.). Σημαίνει περνάω στην πράξη. Αν αναλώνεσαι μόνο στη νοητική επεξεργασία των πραγμάτων και στο φιλοσοφείν, παραλείπεις το πιο σημαντικό: να ζεις…

Αγαπώ τον εαυτό μου σημαίνει αναγνωρίζω την αξία μου, υπερασπίζομαι τον εαυτό μου όταν κάποιος με προσβάλει. Έχω επαφή με τα συναισθήματά μου, με το σώμα μου, με τις σκέψεις μου, αναγνωρίζω τις ανάγκες μου, αλλά φροντίζω εγώ πρώτος/η για την κάλυψή τους και μετά τα υπόλοιπα πρόσωπα της ζωής μου. Έχω ανθρώπους γύρω μου που με κάνουν χαρούμενο/η. Αναγνωρίζω τα λάθη μου και τις ελλείψεις μου χωρίς όμως να αυτομαστιγώνομαι γι’ αυτές, αναγνωρίζω όμως και τα ταλέντα μου και το κυριότερο: τα αξιοποιώ!