Ψυχοσωματικές παθήσεις

Όταν το σώμα μιλά…

από την ψυχολόγο – ψυχοθεραπεύτρια Έφη Ταμπουρά

Μέσω του σώματος μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Εκφράζουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, τις αγωνίες και το άγχος μας.

Όταν αυτά δεν εκφράζονται σε συναισθηματικό επίπεδο ικανοποιητικά ή καθόλου οδηγούν σε διάφορα οργανικά προβλήματα όπως αϋπνία, ταχυκαρδία, ημικρανία, σπαστική κολίτιδα, στομαχικά προβλήματα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, προβλήματα μυοσκελετικά, δερματικά (π.χ. ακμή), αναπνευστικά (π.χ. άσθμα), ενδοκρινολογικά (π.χ. θυροειδής), γυναικολογικά (π.χ. δυσμηνόρροια)  κ.α. Συνήθως έχουμε κάνει όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, θεραπείες κλπ. αλλά τα συμπτώματα παραμένουν ή υπάρχουν περίοδοι έξαρσης και ύφεσης...

Μέσω της ασθένειας εκφράζουμε στους γύρω μας, αλλά και στον εαυτό μας, την δυσφορία μας και γενικότερα όσα δεν μπορούμε να πούμε με τον λόγο. Ουσιαστικά μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά και μας αναγκάζει να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας. Ο σωματικός πόνος είναι πιο “ορατός”, γίνεται πιο εύκολα αντιληπτός. Είναι επίσης κι ένας τρόπος να προστατέψουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, τη συνείδησή μας. Δεν αφήνουμε το συναίσθημα να μας κατακλύσει και επιπλέον ο σωματικός πόνος είναι πιο αποδεκτός και από μας και από τον περίγυρό μας.

Η ασθένεια έρχεται ως “θεραπεία” του βαθύτερου συναισθήματος που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε. Αυτή όμως είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη δείχνει ότι όσο ασχολούμαστε με την οργανική έκφραση του προβλήματος απομακρυνόμαστε από την πραγματική αιτία του. Τα πράγματα βέβαια δεν είναι τόσο απλά. Για να αφήσεις το συναίσθημα που βρίσκεται πίσω από την ασθένεια να εκφραστεί, θα πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσεις, να το συνειδητοποιήσεις, να μην το φοβηθείς.. Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που συναντά κανείς σ’ αυτή την προσπάθεια είναι η άρνηση. Από τη στιγμή που η ασθένεια εμφανίστηκε για να μας “προστατέψει” από συναισθήματα που θα μας προκαλέσουν δυσφορία, φυσικό είναι υποσυνείδητα να μπλοκάρουμε οτιδήποτε μπορεί να μας αποκαλύψει την αιτία της. Υπάρχουν βέβαια και τα δευτερογενή οφέλη. Όταν είσαι άρρωστος/η σε φροντίζουν, σε προσέχουν, ενδιαφέρονται για σένα. Δύσκολο να αποχωριστείς κάτι τέτοιο…Στηρίζεσαι όμως σε μια αυταπάτη.

Το ότι το πρόβλημα είναι ψυχοσωματικό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αποβεί μοιραίο για την υγεία σου. Προτιμάς να υποφέρεις από το να ανακαλύψεις πτυχές του εαυτού σου και να λύσεις το πρόβλημα;

Ας πάρουμε για παράδειγμα την ημικρανία. Πίσω από την ημικρανία κρύβεται η επιθυμία για έλεγχο. Εμφανίζεται συνήθως όταν χάνουμε τον ρυθμό μας, όταν δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε σε νέες καταστάσεις ή σε κατάσταση ξεκούρασης (π.χ. το Σαββατοκύριακο). Όταν νιώθουμε πως δεν έχουμε τον έλεγχο δημιουργείται ένα αίσθημα φόβου και ανασφάλειας. Υπάρχει η αίσθηση ότι δεν μπορείς να “σηκώσεις κεφάλι”. Στην πραγματικότητα έχει να κάνει με βαθύτερες επιθυμίες μας που πρέπει όμως να αποσιωπηθούν, με συναισθήματα που δεν έχουν εκφραστεί και έχουν συγκρατηθεί (όπως πχ θυμός)  ή με την υλοποίηση ενός δύσκολου σχεδίου μας. Συνήθως συνοδεύεται από πόνο στον αυχένα, το σημείο συνάντησης της ιδέας (εγκέφαλος) και της εξωτερίκευσής της (ώμοι). Η ημικρανία μπορεί επίσης να συνοδεύεται από διαταραχές της όρασης που μας εμποδίζει να “δούμε” καθαρά το συναίσθημα που κρύβεται από κάτω, και από εμετούς, όταν συσσωρεύεται υπερβολική “ποσότητα” συναισθήματος και έτσι αποβάλλεται ένα μέρος της. Από ημικρανίες υποφέρουν συνήθως άνθρωποι που νιώθουν ενοχές όταν είναι χαρούμενοι ή χαλαροί. Σα να μην τους αξίζει…

Δεν χρειάζεται να αλλάξεις ζωή. Μπορείς να προσπαθήσεις τουλάχιστον να απελευθερωθείς από τις αυταπάτες σου. Κι όταν το καταφέρεις αυτό, τότε είναι που συμβαίνει το εξής καταπληκτικό…αλλάζουν και τα πράγματα γύρω σου..!